Miêu tả tổng quát về cây điều

Cây điều (tên khoa học: Anacardium occidentale) là một loại cây có giá trị kinh tế cao, thường được trồng ở vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ của Việt Nam. Dưới đây là một số thông tin tổng quan về cây điều:

Nguồn gốc và lịch sử:

Cây điều có nguồn gốc xuất xứtừ Đông Bắc Brazil.

Loại cây này thuộc họ xoài và được trồng rộng rãi tại các nước nhiệt đới.

Từ năm 2006, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia có diện tích trồng và sản lượng xuất khẩu điều lớn thứ ba trên thế giới.

Đặc điểm của cây điều:

Cây điều có thân ngắn, cao từ 3m đến 9m.

Tán lá sẽ phát triển cả về chiều ngang lẫn chiều dọc, có hình như cây dù.

Hoa nhỏ, thơm và màu trắng.

Khi trưởng thành, cành lớn mọc theo chiều ngang, cành nhỏ mọc sà xuống đất.

Năng suất và tuổi thọ:

Cây điều có tuổi thọ trung bình từ 40 đến 50 năm.

Năng suất ổn định thường bắt đầu từ năm thứ 10.

Tóm lại, cây điều không chỉ là cây công nghiệp lâu năm mà còn là loại quả độc đáo, có thể sử dụng được trong cả mùa nóng lẫn mùa lạnh. Quả điều còn được nhiều người cho rằng có mùi thơm hơn cả hạnh nhân.

Vì là cây công nghiệp lâu năm cho nên thân cây điều thường cao từ khoảng 6 đến 8m, nếu sống ở trong điều kiện sinh trưởng tốt cây có thể cao lên tới hơn 10 m (ở điều kiện sinh trưởng tốt còn gặp các môi trường khắc nghiệt khác thì cây sẽ bị còi cọc không thể sinh trưởng được như ý).

Trong thân và cành của cây điều thường sẽ có nhiều mủ. Tán cây thường có dạng hình cây dù, cành thường sẽ hay phát triển theo chiều ngang cho nên khi còn nhỏ cành thường sẽ hay mọc sà cong xuống dưới đất. Cây điều là loại cây trồng ưa sáng cho nên thân cây có thể mọc và phát triển tốt ở những nơi có nhiều ánh sáng mạnh, khi ở điều kiện có đầy đủ ánh sáng, cành cây có thể vươn rộng nên bà con cần phải chú ý trong công đoạn tỉa cành để tạo tán và phải trồng cây với mật độ thích hợp đểgiúp tăng khả năng vươn của cành của cây điều.

Cây điều là cây thuộc loại rễ cọc, mọc ngang bộ rễ của cây vươn xa phát triển rất mạnh mẽ để tìm kiếm các chất dinh dưỡng, rễ cây điều có thể ăn sâu vào trong đất. Khi trồng ở những nơi đất tơi xốp thì chỉ cần sau khoảng từ2 đến 3 tháng rễ cây điều đã có thể cắm sâu xuống đất đến 80 cm, sau khi trồng khoảng 5 đến 6 tháng rễ điều đã có thể ăn sâu vào trong lòng đất tới 2m. Tùy vào từng loại đất và khả năng sinh trưởng của cây điều, bộ rễ của cây điều có thể sẽ ăn sâu vào trong đất hàng chục mét, rễ điều rất chắc, bắm chặt vào đất có thể tới khoảng từ 1 đến 3 m từ mặt đất trở xuống. Ngoài ra có tài liệu ghi lại rằng nếu chúng được sinh trưởng với những loại đất phù hợp thì cây sẽ có thể cắm sâu vào trong lòng đất đến gần 100m, và có thể lan rộng ra bán kín tán từ 60 đến 100 cm chính vì vậy mà cây có khả năng chịu được hạn hán cực tốt, cây điều có thể sinh trưởng bình thường cả trong mùa khô, không có nước từ khoảng 5 đến 6 tháng.

Cây điều có bộ lá thường hay tập trung ở phần đầu cành, cuống lá ngắn, lá cây có chiều dài từ 10 - 20 cm, chiều rộng từ 5 - 10 cm. Phiến lá của lá điều khá dày với những đường gân nổi lên rõ, đặc biệt là ở mặt phía dưới lá có các đường gân nổi bật lên. Khi lá điều còn non chúng thường sẽ có màu đỏ hoặc là hơi xanh nhạt, khi già lá sẽ chuyển sang màu xanh đậm, khi thay lá thì lá điều sẽ chuyển sang màu ngả vàng từ từ và cuối cùng là khô héo rồi rụng xuống đất.

Bộ tán của cây điều thường rất rộng, trong điều kiện sinh trưởng thuận lợi khi cây trưởng thành và phát triển thành thục thì bộ tán lá của cây có thể rộng đến 5m tính từ gốc ra, thông thường một cây điều trưởng thành khi cây đạt 6 đến 7 tuổi thường sẽ có bộ tán chiếm diện tích lên tới 50 đến 60 mét vuông.

Cây điều thường sẽ ra hoa vào lúc khi mùa mưa đã kết thúc chuẩn bị chuyển bước sang mùa khô. Hoa điều gôm có cả hoa lưỡng tính và hoa đơn tính. Hoa điều mọc thành từng chùm, mỗi chùm có từ khoảng vài chục hoặc trăm nghìn hoa. Hoa điều có màu vàn hoặc trắng có vằn đỏ, đôi kho hoa có màu hồng đẹp. Hoa điều có 5 cánh, đối với hoa đực thì sẽ chỉ có nhị đực còn hoa lưỡng tính thì sẽ có tới 8 đến 10 nhị đực và 1 nhụy cái. Thông thường thì sẽ chỉ có 1 nhị đực ở bông hoa lưỡng tính có thể phát triển đầy đủ các chức năng và có khả năng để tung phấn, các nhị khác thường sẽ không có được khả năng thụ phấn.

Hoa điều thường chỉ mọc ở phần đầu cành và bao gồm cả hoa đực và hoa lưỡng tính. Hoa điều thường chỉ được thụ phấn bằng côn trùng hoặc gió. Hoa thường sẽ nở vào buổi sáng, tuy nhiên nếu trong lúc hoa điều đang nở mà xuất hiện cơn mưa thì bao phấn của hoa sẽ không thể nứt ra để phấn rớt vào trong nên quá trình thụ phấn sẽ không thể xảy ra khiến cho bị mất mùa.

Cây điều sau 3 năm trồng thì mới bắt đầu trổ hoa, thời gian ra hoa thường sẽ kéo dài khoảng 3 tháng và chia thành 3 giai đoạn rõ rệt:

Thời điểm mà hoa đực thứ nhất nở thường sẽ kéo dài từ khoảng 2 đến 4 ngày, lúc này sẽ có khoảng từ 19 - 100% là hoa đực nở.

Thời điểm cả hai loại hoa lưỡng tính và hoa đực cùng nở thường kéo dài khoảng 70 ngày. Trong đó có khoảng từ 0 đến 60 % là hoa đực nở còn lại khoảng từ 0 đến 20% là hoa lưỡng tính nở.

Thời điểm hoa đực thứ hai nở thường chỉ kéo dài 13 ngày có khoảng từ 0 đến 67% là hoa đực nở.

Như vậy thời điểm hoa lưỡng tính và hoa đực nở thường chênh lệch nhau tới 1/6 nênchùm hoa thường có nhiều hoa nhưng tỷ lệ đậu quả chỉ đạt khoảng 10,2%.

Trái điều (quả giả) hay còn được gọi là đào lộn hột bởi trái điều thật ra chỉ là một trái giả với phần cuống quả phình to tạo thành. Trái điều thật chính là hạt điều mà chúng ta sử dụng sau khi tách nhân Sau khi thụ phấn thành công thì trái thật của quả điều (hạt điều) sẽ phát triển rất nhanh về kích thước. Trong vòng khoảng 1,5 tháng là có khả năng đạt được kích thước tối đa. Từ đó quả sẽ không bắt đầu phát triển nữa mà chuyển sang phình to phần cuống quả để thành quả giả. Như vậy trái điều thường có hai phần là trái thật và trái giả.Trái giả thường chiếm trọng lượng rất lớn, tới 90% do phần cuống quả phình to có hình quả lê, khi chín quả điều thường có màu hồng hoặc màu vàng, trọng lượng quả giả thường từ 45 đến 60g. Trái điều vàng thường sẽ lớn hơn và có hàm lượng đường cao hơn so với điều đỏ. Trái thật (hạt quả) thường chỉ chiếm 10% trọng lượng quả. Hạt điều sẽ có dạng hình dạng hạt đậu lớn, lớp vỏ bên ngoài khi còn tươi thường sẽ có màu xám xanh và sau khi phơi khô thìsẽ chuyển sang màu nâu. Hạt điều thường nhẵn có trọng lượng thường từ 3-5 g một hạt.

Để lấy được nhân hạt điều bà con cần loại bỏ lớp vỏ hạt (lớp vỏ hạt này thường chiếm tới 70% trọng hạt và có vỏ dày đến 3mm), vỏ hạt được chia làm 4 phần để bao bọc lấy nhân. Ngoài cùng là vỏ ngoài rất dai và cứng, tiếp đến là vỏ giữa khá xốp, vỏ giữa thường chiếm 30% trọng lượng vỏ, đây là phần chứa dầu của hạt điều. Để lấy được nhân điều chúng ta cần loại nỏ lớp vỏ này nhưng nó có chứa chất Urushion rất độc với da người. Cuối cùng là lớp vỏ bên trong rất cứng sau đó rồi mới đến lớp vỏ lụa mỏng bên ngoài bao bọc lấy phần nhân của hạt điều màu trắng.

Nhân hạt điều có chứa rất nhiều dầu, chất béo, có hương vị thơm ngon, vị bùi béo ngậy nên được sử dụng nhiều trong việc chế biến các sản phẩm bánh kẹo hoặc rang ăn (hạt điều rang muối).

Hạt điều tươi là những hạt điều vừa được vặt ra khỏi quả điều, chưa qua bất kỳ công đoạn chế biến nào. Hạt điều tươi có màu sáng bắt mắt và cuống hạt điều vẫn còn giữ nguyên độ tươi từ trên cành. Hạt điều tươi thường nặng hơn hạt điều khô và phải trải qua nhiều lần phơi dưới nắng mới trở thành hạt điều khô - nguyên liệu cơ bản để các nhà xưởng chế biến.

Trên đây là tất cả những thông tin cơ bản về nguồn gốc của cây điều và tác dụng của hạt điều đối với cơ thể. Hạt điều có nhiều tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Đây là món ăn nên có trong bữa ăn của gia đình mỗi ngày. Lời khuyên từ các chuyên gia dinh dưỡng là nên sử dụng khoảng một nắm nhỏ hạt điều mỗi ngày (tương đương 30gram) là tốt nhất. Tuy nhiên cũng có rất nhiều người cũng băn khoăn mua hạt điều ở đâu ngon nhất. Qua các kiểm nghiệm về thành phần dinh dưỡng thì hạt điều Bình Phước được đánh giá là ngon nhất.