Lịch sử trồng cây điều trên thế giới nói chung & Việt Nam nói riêng

Cây điều là một loại cây trồng lâu năm có giá trị kinh tế cũng như giá trị dinh dưỡng rất cao. Cây điều được hình thành và phát triển ra sao? Các giai đoạn phát triển của ngành sản xuất điều Việt Nam. Thị trường sản xuất hạt điều hiện nay như thế nào? Tiềm năng kinh tế của xuất khẩu hạt điều của nước ta hiện nay ra sao? Cùng chúng tôi phân tích trong bài viết sau đây.

Ngành chế biến hạt điều trên toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ và có sự ưa chuộng đối với hạt điều trong chế độ ăn uống. Dưới đây là một số thông tin về thị trường hạt điều:

Cây điều (Anacardium occidentale) có nguồn gốc xuất xứ ở vùng Đông Bắc Brazil. Ban đầu, cây mọc hoang dại trên các bãi cát ven biển và một số vùng đất hoang. Từ thế kỷ 16, người Bồ Đào Nha đã mang cây điều đến trồng tại Ấn Độ, Malaysia và một số nước Đông Phi. Ngày nay, cây điều đã được trồng rộng rãi ở khắp các nước nhiệt đới châu Á.

Ở Việt Nam, cây điều được du nhập từ những năm 1980 và sau đó trở thành loại cây công nghiệp đa mục đích. Cây điều thường được trồng rộng rãi ở các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ, Bà Rịa – Vũng Tàu, như Bình Phước, Đồng Nai, Lâm Đồng, Đắk Lắk, , Bình Thuận, Đắk Nông và nhiều nơi khác. Việt Nam hiện là quốc gia có sản lượng điều nhân xuất khẩu lớn nhất trên thế giới. Điều thường chỉ được trồng ở các tỉnh phía Nam, đặc biệt là các tỉnh vùng Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Như vậy, cây điều đã trải qua một lịch sử phát triển đa dạng và đóng vai trò quan trọng trong thị trường toàn cầu

Quy mô thị trường hạt điều hiện nay đang có xu hướng tăng trưởng ở cả Việt Nam và toàn cầu. Dưới đây là một số thông tin về quy mô thị trường hạt điều toàn cầu:

Việt Nam:

Việt Nam là đất nước sản xuất và xuất khẩu hạt điều đã chế biến lớn nhất thế giới.

Hiệp hội Điều Việt Nam ( Vinacas) dự kiến, từ năm 2022 đến 2027 thị trường hạt điều toàn cầu sẽ tăng trưởng trung bình 4,6% mỗi năm.

Tại Việt Nam, thị trường dự đoán sẽ đạt 7 tỷ USD vào năm 2026.

Xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đã được mở rộng sang hơn 85 quốc gia trong vòng 8 năm qua. Việt Nam là nhà cung cấp hạt điều lớn nhất cho Hoa Kỳ, Trung Quốc, Úc, Canada, New Zealand và Hà Lan.

Toàn cầu:

Dự kiến vào năm 2024, thị trường hạt điều sẽ đạt 7,82 tỷ USD, và dự báo sẽ tăng lên 9,20 tỷ USD vào năm 2029. Tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) trong giai đoạn dự báo (2024-2029) là 3,31%.

Xu hướng toàn cầu ủng hộ chế độ ăn thuần chay và thực vật, dẫn đến nhu cầu tăng về các loại hạt và thực phẩm làm từ hạt.

Các sản phẩm sáng tạo như sữa chua bơ hạt điều ở Hoa Kỳ và hạt điều rang tẩm gia vị ở Ấn Độ thu hút người tiêu dùng trẻ và già.

Hạt điều được sử dụng trong nhiều món ăn mặn và ngọt, đặc biệt trong ẩm thực Châu Á.

Nhu cầu về hạt điều có hương vị ngày càng tăng và các sáng kiến thuận lợi của chính phủ thúc đẩy tiêu thụ hạt điều ơ nhiều khu vực trên thế giới.
Như vậy, hạt điều là một trong số những loại hạt quan trọng ở Việt Nam và đóng góp khoảng 45% vào sản lượng toàn cầu trong số tất cả các quốc gia sản xuất hạt điều. Sản lượng và diện tích thu hoạch của Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng trong giai đoạn dự báo.

Hạt điều không chỉ là món ăn vặt, mà còn được sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau, bao gồm mueslis, thanh năng lượng, bánh quy, sôcôla và kem.

Chứa nhiều chất dinh dưỡng, như đồng, hạt điều giúp cải thiện sức khỏe xương.

Thị trường xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đang rất lớn. Hiện tại, Việt Nam là nước sản xuất và xuất khẩu hạt điều chế biến lớn nhất thế giới. Dự kiến, thị trường hạt điều Việt Nam sẽ đạt tốc độ tăng trưởng hàng năm là 5,0% trong giai đoạn dự báo. Từ năm 2022 đến 2027, thị trường hạt điều toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng trung bình 4,6% mỗi năm. Tại Việt Nam, thị trường đã được dự đoán sẽ đạt 7 tỷ USD vào năm 2026. Đây là quốc gia có sản lượng xuất khẩu hạt điều nhiều nhất thế giới. Năm 2021, ngành điều Việt Nam đã ghi nhận khối lượng xuất khẩu 579.800 tấn và giá trị 3,64 tỷ USD. Xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đã mở rộng sang hơn 85 quốc gia trong 8 năm qua, bao gồm Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hà Lan, Úc, Canada và New Zealand. Điều này cho thấy sự phát triển nhanh chóng của ngành điều Việt Nam và tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.

Tóm lại, thị trường hạt điều đang có triển vọng và đóng góp quan trọng vào nền kinh tế toàn cầu.

Lịch sử trồng cây điều ở Việt Nam có một quá trình phát triển đáng chú ý. Dưới đây là một số thông tin về lịch sử và quá trình trồng cây điều tại Việt Nam:

Cây điều (hay còn gọi là đào lộn hột, danh pháp khoa học: Anacardium occidentale) có nguồn gốc xuất hiện ở vùng Đông Bắc Brazil. Cây điều mọc hoang dại ở trên các bãi biển và ở một số vùng đất hoang. Từ thế kỷ 16, cây điều được người Bồ Đào Nha mang đến trồng tại Ấn Độ, Malaysia và một số nước Đông Phi. Ngày nay cây điều được trồng rộng rãi ở các nước nhiệt đới châu Á. Điều thường được trồng ở những vùng đất có khí hậu nhiệt đới có tọa độ từ vĩ tuyến 30 độ Bắc đến 30 độ Nam. Điều được trồng phổ biến lên tới 50 quốc gia và nơi trồng nhiều điều nhất là Ấn Độ, Mozambich, Brazil, Malayxia, Srilanca, Philippines, Tanzania, Nigeria, Kenya.

Cây điều thuộc loại cây công nghiệp lâu năm. Vào khoảng thế kỷ XVIII, người Pháp đưa cây điều về trồng và phát triển ở Việt Nam. Tuy nhiên, lịch sử ngành sản xuất và chế biến hạt điều ở Việt Nam chỉ mới hình thành và phát triển được khoảng ba thập niên gần đây. Việt Nam đang là nước có sản lượng điều nhân xuất khẩu lớn nhất trên toàn thế giới. Cây điều thường sẽ chỉ được trồng ở các tỉnh phía Nam của Việt Nam, nhất là các tỉnh ở vùng Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và có một số ítđược trồng ở các tỉnh miền Tây. Hiện nay các tỉnh có diện tích trồng điều lớn nhất là gồm Bình Phước, Đắk Lắk, Đồng Nai,Bình Định và Bình Thuận.

Cây điều là một giống cây công nghiệp lâu năm có tuổi thọ trung bình khoảng từ 40 - 50 năm. Loại cây này thường sẽ cho năng suất ổn định ngay từ năm thứ 10. Các đặc điểm chi tiết của cây điều bao gồm:

Rễ điều: Loại rễ cọc, có bộ rễ phát triển mạnh.

Thân cây điều: Thân gỗ, có tán rộng.

Lá cây điều: Lá đơn nguyên, hình trứng tròn đều, mọc so le, cuống ngắn.

Việt Nam đang là quốc gia xuất khẩu nhân hạt điều hàng đầu thế giới. Cây điều thường được trồng ở các tỉnh phía Nam như Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Lịch sử hình thành ngành sản xuất hạt điều tại Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển quan trọng. Dưới đây là một số điểm nổi bật trong quá trình hình thành và phát triển của ngành điều:

Giai đoạn 1988 - 1995: Đây là giai đoạn mới hình thành của ngành điều Việt Nam. Năm 1988, ngành sản xuất và chế biến hạt điều tại Việt Nam đã được hình thành cùng với sự ra đời của Hiệp hội điều Việt Nam (VINACAS) vào năm 1990. Năm 1992, hạt điều Việt Nam bắt đầu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và Mỹ.

Giai đoạn 1996 - 2000: Trong giai đoạn này, Việt Nam chấm dứt xuất khẩu điều thô và trở thành nước nhập khẩu hạt điều thô từ các nước châu Phi. Đồng thời, Việt Nam đứng thứ hai thế giới về sản lượng điều thô.

Giai đoạn 2000 - 2005: Việt Nam tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu hạt điều. Công nghệ chế biến hạt điều cũng được cải tiến, đặc biệt là công nghệ bóc vỏ lụa và máy tách vỏ cứng hạt điều.

Giai đoạn 2006 - 2010: Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu hạt điều trên 1 tỷ đô la, trở thành ngành công nghiệp tỷ đô của Việt Nam. Lễ hội “Quả điều vàng Việt Nam” cũng được tổ chức tại thủ phủ hạt điều Bình Phước.

Giai đoạn 2011 - 2015: Việt Nam vượt qua khó khăn do suy thoái kinh tế và tiếp tục giữ vững vị trí đứng đầu thế giới về xuất khẩu hạt điều.

Giai đoạn 2016 - đến nay: đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của ngành sản xuất và chế biến hạt điều của nước ta. Việc tập trung chú trọng vào phát triển về công nghệ chế biến hạt điều đã đem đến cho ngành điều Việt Nam những thành công và lợi thế trong cạnh tranh. Từ năm 2018 cho đến nay, giá trị xuất khẩu hạt điều của Việt Nam luôn đạt trên 3 tỷ USD với sự phát triển và tăng trưởng mạnh mẽ cả về số lượng và công suất của những cơ sở chế biến hạt điều. Với sự xuất hiện của đại dịchCovid đầu năm 2020, ngành điều của nước ta đã gặp không ít khó khăn, tuy nhiên chúng ta vẫn có thể xuất khẩu với tổng giá trị đạt tới 3,28 tỷ USD (theo tổng cục thống kê). Năm 2021, lần đầu tiên ngành điều của nước ta nhập siêu hạt điều, đánh dấu mốc khó khăn về việc thiếu hụt về nguyên liệu sản xuất của ngành điều, đây cũng là bài toán khó mà các doanh nghiệp trong ngành đang phải tìm cách giải quyết để phát triển trong giai đoạn mới của hạt điều.

Như vậy tính đến năm 2021, trải qua hơn 30 năm phát triển, ngành chế biến và sản xuất hạt điều của Việt Nam đã gặt hái được rất nhiều thành công. Từ những năm đầu 1990 với giá trị xuất khẩu mới chỉ vỏn vẹn khoảng 1,4 triệu USD với 286 tấn thì đến nay, ngành điều của nước ta đã đạt kim ngạch xuất khẩu lên hơn 3 tỷ USD với hơn 450 nghìn tấn nhân (theo thống kê của Vinacas). Thành quả đó đã giúp cho Việt Nam không ngừng giữ vững vị trí xuất khẩu hạt điều số một thế giới suốt hơn15 năm qua từ năm 2006, trở thành nước trung tâm sản xuất hạt điều của thế giới, xuất khẩu đến hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ với trên dưới 80% lượng điều nhân xuất khẩu của thế giới.

Sản xuất và chế biến hạt điều là một ngành đang rất phát triển hiện nay. Hứa hẹn sẽ mang đến nhiều tiềm năng kinh tế cho người trồng cũng như các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu hạt điều trên thế giới. Thị trường xuất khẩu hạt điều thế giới đang có xu hướng phát triển mạnh mẽ là cơ hội cho ngành xuất khẩu hạt điều của Việt Nam.